در زمینه تأمین یکی از بهترین حقوق شهروندی، یعنی حق دسترسی آزاد به اطلاعات قانونی تحت عنوان قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات با 24 ماده و 7 تبصره، در تاریخ ششم بهمن ماه 1387 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، و در تاریخ 31/5/1388 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با الحاق یک تبصره ماده(10) به تصویب نهایی رسید.
براساس این قانون هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد. مگر آنکه قانون منع کرده باشد. با توجه به این نکته که طرح هدفمند کردن یارانهها باعث خواهد شد تا نسبت به اینکه هر خانوار مشمول کدام یک از دهکهای جامعه میشدند. لزوم اطلاعرسانی درست از طرف روابط عمومیها هر دستگاه اجرایی در کشور را کاملاً مشخص و معلوم مینمود.
از جهت دیگر از طریق انتشار و اعلان عمومی و رسانههای همگانی از جمله صدا و سیما، مطبوعات به معنای عام کلمه و فضای مجازی از طریق سایتهای خبری، رسالت مهمی در جهت تدوین برنامههای سازماندهی شده برای اطلاعرسانی کامل و ارتباط با مردم بر دوش خود میکنند. در این زمینه سازمانی تحت عنوان سازمان هدفمندی یارانهها دایر شد که مسئولیت اصلی اطلاعرسانی طرح هدفمند کردن یارانهها به این سازمان واگذار شده است. ما در هر جامعهای با طبقات و اقشار مختلفی با درجات متغیری از لحاظ اقتصادی مواجه هستیم و در جهت تحقق عدالت هر چه بیشتر آگاه کردن عموم مردم در این مورد بسیار کار ساز است.
در حقیقت برای جلوگیری از حق خوری سودجویان و فرصتطلبان و در عین حال آشنایی هر چه بیشتر اقشار بهخصوص اقشار با درآمد پایین باید ابعاد طرح هدفمند کردن یارانهها توسط روابط عمومیها چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی در سراسر کشور برای مردم بهنحوی درست تبیین شود تا راه برای تحقق عدالت باز شود. روابط عمومیها با تکنیکهای اطلاعرسانی و روشهای اقناع مخاطب باید در قلوب مردم رسوخ کرده تا بتوانند این طرح عظیم اقتصادی کشور را متحول گردانند.
روابط عمومیها با تجربیات گرانقدر خود که طی سالهای خدمتی خود با تلخی و شیرینیهای زیادی بهدست آوردند، میتوانند بهترین راهکارهای اجرایی موفق را در اختیار مردم شریف و عزیز قرار دهند چون هر کدام از روابط عمومیها بحرانهای زیادی را در طول خدمت خود تجربه کردهاند. روابط عمومیها یاران دورانهای سختاند. توفانهای سهمگین را تحمل کردهاند بنابراین بهترین انتخاب درست برای اطلاعرسانی در طرح هدفمندی یارانهها هستند، با توجه به بحث روابط عمومی الکترونیک که نقش جدیدی در حوزه مسئولیت آموزش مهارتهای شهروندی را بهعهده دارد روابط عمومی میتوانند از اینترنت بهعنوان بازوی توانمند خود در بحث اطلاعرسانی استفاده کنند. زیرا هماکنون در دنیا بیشتر نیازهای بشری در بحث اطلاعرسانی الکترونیکی صورت میگیرد. دوران کاغذ، فیلم، فکس به پایان رسیده است. مزایای جامعه الکترونیک به 4 عامل؛ 1- تربیت شهروندان الکترونیک2- تحقق دولت الکترونیک3- توسعه بانکداری الکترونیک 4- فراهمآمدن شرایط تجارت الکترونیک بستگی دارد.
نتیجه آنکه اجرای طرح هدفمند کردن یارانهها در ایران سال 1389 بدون استفاده از فناوری رایانهها و ظرفیت شبکه اینترنت و همکاری شبانه روزی رسانهها و روابط عمومیها صورتپذیر نبوده است و جا دارد هنوز هم به مردم اطلاعات بیشتر و کاملتری بهصورت خیلی ساده و با بیان صمیمی و در زمانهای مناسب داده شود تا مردم با علاقه به اجرای آن همت گمارند.
روابط عمومی و بخش خصوصی
برای هموارکردن فرایند توسعه، دستیابی به شیوههای نوین اطلاعرسانی در کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت است. ابزارهای اطلاعرسانی کشور باید نیازهای اطلاعاتی و حرفهای برنامهریزان، مدیران اجرایی، مشاوران، گروههای آموزشی و مهمتر از همه مخاطبان را تأمین کنند. در این راستا درصورتی که مدیریت کلان و سازمان روابط عمومی خود را نه بهعنوان یک واحد تشریفاتی که براساس عملکرد حرفهای آن بهعنوان واحد اطلاعرسانی سازمان پذیرفته باشد نقش این واحد در بهبود کمی و کیفی عملکرد سازمان و گسترش بازارهای خدماتی و مصرفی آن قابل توجه است.
از سوی دیگر یکی از ارکان توسعه که بر اقتصاد کشور تأثیر مستقیم دارد فعالیت بخش خصوصی است. براساس اصل 44 قانون اساسی، نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه 3بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامهریزی منظم و صحیح استوار است.
بخش دولتی شامل تمامی صنایع بزرگ، صنایع مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری، بیمه، تأمین نیرو و سدها و شبکههای بزرگ آبرسانی، رادیو و تلویزیون، پست و تلگراف تلفن، هواپیمایی، کشتیرانی، راه و راهآهن و مانند اینهاست که بهصورت مالکیت عمومی و در اختیار دولت است. امروز که عصر ارتباطات نامیده میشود اطلاعرسانی از عملکرد و فعالیتهای بیمهها از جمله عوامل حیاتی محسوب میشود و روابط عمومی هر مؤسسه بیمهای بهعنوان واحد اطلاعرسانی نقش مهمی را ایفا میکند.
البته این ساختار در تمامی سازمان نیز حائز اهمیت است اما بهدلیل بافت فرسوده ساختار اداری کشور و بروکراسی حاکم بر آن این نقش در روابط عمومیهای بخش دولتی و تا حدی غیردولتی کمتر مورد توجه قرار میگیرد اما باز هم در بخش خصوصی با توجه به نقش و اهمیت اصول اقتصادی اعتقادی از اهمیت ویژهای برخوردار میشود که پرداختن به آن نه تنها زمینههای رشد و گسترش آن را فراهم میسازد که مشتریان حیاتی توسعه نیز که از اهداف اصل کشور محسوب میشود تأثیر مستقیم دارد.
روابط عمومیها همواره پرتلاشترین واحدهای هر سازمان هستند اما در بسیاری از موارد فعالیتهای این واحد پرتلاش در سازمانها نادیده انگاشته شده و سرفصل مجزایی از فعالیتهای آنان در عملکرد سازمانها ارائه نمیشود. در نتیجه برای اثربخشی روابطعمومیها در صنعت باید بررسی برنامههای مناسب آموزشی و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز روابط عمومی در صنعت با هماهنگی مراکز آموزش مرتبط صورت پذیرد تا روابط عمومی بیمه نیز داشته باشیم.
مهندس قربانعلی تنگ شیر، عضو انجمن مدیریت ایران